SVEČANO PRIDAVANJE POVODOM 300-GODIŠNJICE ROĐENJA PRVOG SOMBORSKOG GRADONAČELNIKA, BUNJEVCA MARTINA PARČETIĆA

Detalji

Objavljeno 24 novembar 2021

---

U utorak, 23. novembra, u ispunjenoj Velikoj Sali zdanja Županije u Somboru, održano je, u organizaciji somborskog „Bunjevačkog kola“, svečano pridavanje povodom 300-godišnjice rođenja prvog somborskog gradonačelnika, Bunjevca Martina Parčetića, i povodom 103. godišnjice održavanja Velike narodne skupštine u Novom Sadu. Pridavači su bili istoričar prof. dr Saša Marković, dekan Pedagoškog fakulteta u Somboru, i zavičajni istoričar i publicista Milan Stepanović.

O životu i delu prvog somborskog gradonačelnika Martina Parčetića (1721-1789) govorio je Milan Stepanović, naglasivši ulogu koju je ovaj mladi somborski graničarski konjički zastavnik imo u procesu sticanja statusa slobodnog i kraljevskog grada Sombora, čije je izaslanstvo pridvodio u prigovorima na carskom dvoru u Beču, izmed 1745. i 1748. godine. Stepanović je rekao da je imenovanje Parčetića na čelo somborskog izaslanstva pridstavljao srićan odabir i da je upravo on na svojim plećima pono i najveći teret troipogodišnje borbe za elibertaciju Sombora. Zafaljujući njegovom diplomatskom umeću, ali i rišenosti i odlučnosti da sprovede u dilo zamisao svoji sugrađana, Sombor je uspio u svojoj namiri i Somborci su 1749. g. stali na prag građanskog društva, a njihov grad je, svega godinu posle Novog Sada, posto slobodan i kraljevski. Prilikom prvi izbora za gradska pridstavnička i izvršna tila 27-godišnji Martin Parčetić izabran je, krajem aprila 1749. godine, za prvog somborskog velikog sudiju (gradonačelnika u današnjem smislu te dužnosti). Stepanović je u svom izlaganju govorio i o nobilitaciji Martina Parčetića, koji je 1753. godine, odlukom carice i kraljice Marije Terezije, dobio titulu plemića, zbog svoji ratni i civilni zasluga. Svoje izlaganje Stepanović je završio zaključkom da značaj i nemerljive zasluge Martina Parčetića ni do danas u somborskoj istoriografiji i svisti Somboraca nisu potpuno i do kraja pripoznate, ko i da se Sombor, ko grad, sve do sada, ni jednim gestom nije odužio jednom od svoji utemeljitelja i svom prvom gradonačelniku (med 330 somborski ulica danas nijedna ne nosi njegovo ime, nigde ne postoji ni memorijalni natpis ili ploča o njemu, a o spomeniku da i ne govorimo). Ipak, ime Martina Parčetića, prvog somborskog gradonačelnika, konstatovo je Stepanović, ostaje zapisano u istoriji grada da jasno svidoči o njegovom velikom političkom podvigu i ključnom značaju njegovi aktivnosti za nastanak građanskog Sombora.

Prof. dr Saša Marković u svom izlaganju načinio je genezu srpsko-bunjevački odnosa i bliske političke saradnje u godinama koje su prithodile Prvom svitskom ratu, a definiso je i zajedničke nacionalne interese koji su pridstavljali sponu te saradnje, posebnu imajući u vidu izloženost oba etnikuma nasilnoj mađarizaciji i nacionalnoj obespravljenosti, vidno izraženim s kraja 19. i s početka 20. stoleća. Prof. Marković je govorio i o novembarskim danima 1918. godine u Somboru, te o zajedničkoj političkoj akciji putem Mesnog narodnog veća Srba i Bunjevaca, kao i političkim osobenostima te saradnje u vrime priprema za Veliku narodnu skupštinu u Novom Sadu. Govoreći o ovom događaju, prof. Marković je objasnio zašto je suštinska bila odluka bački Bunjevaca da u novu zajedničku državu Južni Slovena ne stupe preko Narodnog vijeća Slovenaca, Hrvata i Srba u Zagrebu, već putem neposrednog prisajedinjenja Bačke, Baranje i Banata Kraljevini Srbiji, kao jednoj od pobednica Velikog rata, sa nesumnjivim ugledom i velikom podrškom zapadni saveznika, pre svega SAD i Francuske.

Tokom predavanja konferansije Ružica Parčetić pročitala je odlomke iz pisama Martina Parčetića, upućeni iz Beča svojim sugrađanima 1746. i 1747. godine, a pisane bunjevačkim narodnim govorom, ko i tekst zajedničkog proglasa Mesnog narodnog veća Srba i Bunjevaca u Somboru svojim sunarodnicima, od 5. novembra 1918. godine.

Svečanost je oplemenio nastup pivački grupa „Varošani“ i „Varošanke“ GKUD „Ravangrad“.

Projekat je podržo grad Sombor, po konkursu za NM.

 

 

FOTOGRAFIJE

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---